رهنمودهای سلامت اداری و مالی (شماره ۵): مبارزه با پولشویی
اداره کل حسابرسی داخلی در راستای آگاه‌سازی جامعه دانشگاه تهران از قوانین، آئین‌نامه‌ها و دستورالعملهای سلامت اداری اقدام به تهیه و ارائه گاهنامه "رهنمودهای سلامت اداری " با هدف ارتقا شفافیت و بهبود عملکرد سازمانی نموده است.
جایگاه و کلیات:
پولشویی؛ عبارت است از هر نوع عمل یا اقدام به عمل برای مخفی نمودن یا تغییر ظاهر هویت عوائد نامشروع یا غیرقانونی به طوری که وانمود شود از منابع قانونی یا مشروع حاصل گردیده است. پولشویی یک فعالیت غیرقانونی است که در طی انجام آن، عوائد نامشروع، مشروعیت می‌یابد. به عبارت دیگر پول‌های کثیف ناشی از اعمال خلاف به پول‌های تمیز تبدیل گردیده و در بدنه اقتصاد جایگزین می‌شود. پول شوی ممکن است از طریق خود شخص یا افرادی دیگری به طور آگاهانه یا ناآگاهانه انجام شود. پولشویی فرآیندی است که طی آن پولی را که به صورت غیرقانونی کسب شده، به صورت قانونی جلوه دهند.
به تعریف قانون، پولشویی عبارت است از:
الف: تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عوائد حاصل از ارتکاب جرایم با علم به منشأ مجرمانه آن.
ب: تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان یا کتمان کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به دست آمده یا کمک به مرتکب جرم منشأ به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود.
پ: پنهان یا کتمان کردن منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جا به جایی یا مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد.
پولشویی از طریق مؤسسات یا فعالیت‌های اقتصادی غیرمالی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود، از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- استفاده از خدمات وکلای دادگستری، حسابداران و مشاوران مالی و دفاتر اسناد رسمی، صدور فاکتور و انجام معاملات و خرید و فروش صوری از طریق شرکت‌های صوری
۲- شرکت در مناقصات و مزایدات و بازگشایی پاکات
۳- استفاده از بنگاه‌های املاک و خرید و فروش املاک و مستغلات
۴- خرید و فروش اجناس به ظاهر مستهلک و ضایعات و لوازم دپو شده
راهکارهای مبارزه با پول شویی
با توجه به اثرات مخرب و زیان بار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پول شویی ضرورت جلوگیری از تبدیل، نقل و انتقال، پذیرش یا تملک دارایی‌ها با منشأ غیرقانونی کاملاً احساس می‌گردد. در صورت عدم مبارزه با پول شویی حلقه‌های پیشین و پسین مبارزه با مفاسد اقتصادی ناقص می‌باشد از این رو در جمهوری اسلامی ایران نیز برای مبارزه با پول شویی در ابتدا قانون مبارزه با پول شویی در تاریخ ۰۲/۱۱/۱۳۸۶ از سوی مجلس شورای اسلامی مصوب و در ادامه در تاریخ ۰۳/۱۱/۱۳۹۷ "قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی" که یکی از اقدامات مفید و زیربنایی برای ریشه کنی اقدامات مجرمانه و فساد مالی است مصوب و ابلاغ گردید.
برخی از راهکارهای عملیاتی در مبارزه با پول شویی:
۱- ایجاد و استقرار نهادی سازماندهی شده و تشکیلاتی مقتدر جهت مبارزه با پول شویی؛
۲- ایجاد بستری مناسب برای قرارداها و معاملات شفاف براساس چارچوب قانونی (یکپارچه سازی متون و ایجاد چک لیست‌ها)
۳- تهیه گزارشات آماری به عنوان ابزاری مهم برای عملیات ضد پول شویی، این گزارشات امکان برنامه ریزی مطمئن برای عملیات ضد پول شویی را فراهم می‌نماید
۴- اطلاع رسانی و آگاه نمودن دانشگاهیان؛ و با جرم اعلام نمودن پول شویی و تصویب و اجرای قوانین می‌توان بستر مناسب را جهت عملیات ضد پول شویی ایجاد نمود؛ (رهنمودها)
۵- تبیین نقش دستگاه‌های نظارتی و حسابرسی در قبال قانون مبارزه با پولشویی
۶- برگزاری دوره‌های آموزشی جهت ارتقا سطح آگاهی کارکنان و مدیران در مقابله با پولشویی
۷- اجرای کامل قوانین و مقررات و دستورالعملهای مرتبط با حوزه فساد با هدف بومی سازی در دستگاه‌های اجرایی (چک لیست‌ها و روند نماها)
این رهنمود صرفاً به منظور آگاه سازی جامعه مفخم دانشگاه تهران از قوانین مرتبط، با هدف پیشگیری و جلوگیری از بروز آسیب برای این خانواده بزرگ تهیه می‌گردد. لذا در موارد دارای ابهام و شبهات حتماً موضوع از این اداره کل استعلام گردد. همچنین مزید اطمینان خواهد بود همکاران محترم موارد احتمالی عدول از مقررات مربوطه را به منظور همیاری با دانشگاه در جلوگیری از بروز تخلف به این اداره کل گزارش نمایند.